Chọn giống rau và hoa

Cây rau là sinh kế của hàng triệu người nông dân, hàng nghìn doanh nghiệp kinh doanh và chế biến trên thế giới. Cây rau được trồng trên 200 quốc gia trên thế giới với tổng sản lượng hàng năm đạt 881 triệu tấn, trong nhóm cây rau cà chua, hành, dưa hấu, ớt và dưa chuột chiếm một nửa thương mại toàn cầu (Eric Baas, 2006). Tổng diện tích trồng hoa thế giới khoảng 400 nghìn ha, thương mại cây hoa ước tính đạt 60 tỷ đô la một năm (Miller B. McDonald, 2005). Những giá trị to lớn của cây rau và cây hoa đã thúc đẩy sản xuất phát triển cả diện tích, năng suất và sản lượng không ngừng tăng lên trong những thập kỷ qua và có đóng góp quan trọng vào tổng thu nhập của ngành nông nghiệp.

Lịch sử của nghề trồng rau và hoa từ mức nhỏ dựa trên chọn lọc các giống bản địa, loài hoang dại sau đó phát triển cao hơn bằng các phương pháp chọn tạo giống hiện đại nhằm đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng. Chọn giống rau và hoa có vài trò quan trọng nhằm đáp ứng yêu cầu thị trường, nhu cầu dinh dưỡng, nhu cầu thẩm mỹ, chính vì thế được nhiều nhà chọn giống trên thế giới quan tâm, tuy nhiên thành tựu về chọn giống rau và hoa của nước ta còn ở mức khiêm tốn.

Bài giảng “Chọn giống rau và hoa” được biên soạn dành cho sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh chuyên ngành Di truyền và Chọn giống cây trồng, Khoa học cây trồng, Công nghệ rau hoa quả và cảnh quan tham khảo nhằm góp phần nâng cao kiến thức cơ bản về nguồn gốc, đa dạng di truyền, phương pháp và thành tựu trong chọn tạo giống rau, hoa ở Việt Nam và trên thế giới.

Cuốn sách gồm 2 phần, phần thứ nhất tập trung trình bày về chọn tạo giống cây rau và phần thứ hai về chọn tạo giống cây hoa. Hai nhóm cây trên có mức độ đa dạng về phân loại thực vật, hình thái và di truyền rất cao không thể trình bày được đầy đủ. Do vậy, cuốn sách chỉ tập trung trình bày phương pháp chọn giống ở một số cây đại diện, quan trọng và được sản xuất phổ biến ở Việt Nam.

Cuốn bài giảng được biên soạn gồm 2 phần: Phần I – Chọn tạo giống rau (5 chương) và Phần II – Chọn tạo giống hoa (10 chương). Phân công biên soạn bài giảng như sau:

1. GS.TS Vũ Văn Liết – Toàn bộ Phần I (Chọn giống rau); Chương 1. Những kiến thức chung về cây hoa; Chương 2. Chọn giống hoa hồng và bổ sung toàn bộ bài giảng

2. PGS.TS. Trần Văn Quang – Chương 7. Chọn giống hoa đồng tiền

3. PGS. TS. Nguyễn Văn Cương – Chương 6. Chọn giống hoa huệ

4. PGS.TS. Vũ Thị Thu Hiền – Chương 10. Chọn giống hoa dâm bụt

5. TS. Nguyễn Thanh Tuấn – Chương 9. Chọn giống hoa lay ơn, chỉnh sửa và bổ sung toàn bộ bài giảng

6. Th.S Phạm Thị Ngọc – Chương 4. Chọn giống hoa lily

8. TS. Ngô Thị Hồng Tươi – Chương 5. Chọn giống hoa lan

9. Th.S Nguyễn Tuấn Anh – Chương 3. Chọn giống hoa cúc

10. KS. Trần Thiện Long – Chương 8. Chọn giống hoa thược dược

Nhóm tác giả đã cố gắng biên soạn và cập nhật những kiến thức mới nhất về di truyền và chọn giống cây rau và cây hoa. Tuy nhiên, bài giảng được biên soạn lần đầu nên khó tránh khỏi những khiếm khuyết. Chúng tôi mong nhận được những ý kiến quý báu của các nhà khoa học, người học, bạn đọc để dần hoàn thiện bài giảng sau mỗi lần tái bản.

Nhóm tác giả xin chân thành cảm ơn các nhà khoa học phản biện cuốn bài giảng đã có những góp ý quí báu để chúng tôi sửa chữa, bổ sung và hoàn chỉnh cuốn giáo trình trước khi xuất bản.

Cuối cùng chúng tôi xin chân thành cảm ơn Khoa Nông học, Nhà xuất bản Đại học Nông nghiệp và Lãnh đạo Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã hỗ trợ để bài giảng được xuất bản.

Xin trân trọng cảm ơn.