Seminar “Nông nghiệp Ireland” và một số gợi ý chính sách cho Việt Nam

Chiều ngày 28 tháng 06 năm 2023, tại phòng 405 của Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, nhóm học giả đến từ Đại học Cork, Ireland, khách mời của nhóm nghiên cứu mạnh Quản lý phát triển nông thôn đã trình bày nghiên cứu với chủ đề: “Nông nghiệp Ireland”.

Nhóm nghiên cứu gồm có TS. Noel Woods – Giảng viên cao cấp về Kinh tế, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Nông nghiệp Ireland, TS. Tracy Bradfield – Giảng viên Kinh tế học, Marion Cantillon – Học giả Teagasc Walsh và TS. Marie Merlot – Giảng viên Kinh tế Nông nghiệp Trường Kinh doanh, Đại học Cork.

Mở đầu bài thuyết trình, các tác giả giới thiệu tổng quát về ngành nông nghiệp Ireland. Năm 2021, Ireland có 135.037 trang trại, 808.848 ha lâm nghiệp và gần 1.900 tàu đánh cá. Ngành nông nghiệp Ireland đã sử dụng 170.400 người, tương đương 7,1% trong tổng số lực lượng lao động trên đảo. Nông dân Ireland đã nhận được gần 1,9 tỷ Euro thanh toán trực tiếp và vốn theo các chương trình do EU và quốc gia tài trợ. Giá trị xuất khẩu nông sản thực phẩm năm 2021 đạt kỷ lục 15,4 tỷ Euro, tăng 51% so với năm 2012. Mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của họ là sữa, vượt 5 tỷ Euro trong năm thứ ba liên tiếp. Xuất khẩu nông sản thực phẩm chiếm 9,5% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa từ Ireland.

Nông nghiệp Ireland chủ yếu là một ngành công nghiệp dựa trên cỏ. Tổng điều tra Nông nghiệp năm 2016 cho thấy có 137.500 trang trại so với 139.860 trang trại trong Tổng điều tra Nông nghiệp năm 2010. Đến năm 2021, số lượng trang trại đã giảm xuống còn 135.037. Diện tích nông nghiệp được sử dụng đã giảm nhẹ kể từ Tổng điều tra nông nghiệp năm 2010 xuống còn 4.886.600 ha. Quy mô đất nông nghiệp trung bình cũng giảm xuống còn 32 ha. Khoảng 84% (4,09 triệu ha) diện tích nông nghiệp được dành cho cỏ (ủ chua, cỏ khô và đồng cỏ), khoảng 9% (0,44 triệu ha) dành cho chăn thả gia súc và phần còn lại khoảng 9% (0,35 triệu ha) được phân bổ dành cho sản xuất ngũ cốc và cây trồng khác. Có khoảng 135.037 trang trại gia đình ở Ireland với quy mô trung bình là 32,4 ha mỗi trang trại (theo Khảo sát cấu trúc trang trại năm 2016).

Xuất khẩu các sản phẩm Nông nghiệp – Thực phẩm vào năm 2020 của Ireland đạt giá trị 14,2 tỷ Euro, tăng 60% so với 8,9 tỷ Euro năm 2010. Năm 2020, xuất khẩu Nông sản – Thực phẩm chiếm 8,8% kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Ireland. Lĩnh vực này sản xuất thực phẩm và nguyên liệu với danh tiếng toàn cầu về chất lượng và an toàn, với ngành chăn nuôi được xây dựng trên hệ thống sản xuất dựa trên cỏ tuyệt vời. Nhu cầu toàn cầu đối với thực phẩm chất lượng cao đang gia tăng cùng với dân số, đô thị hóa và sự giàu có, và ngành thực phẩm nông nghiệp của Ireland đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu này. Vào năm 2020, xuất khẩu Nông sản-Thực phẩm chiếm 8,8% xuất khẩu hàng hóa của Ireland.

Ngành nông nghiệp Ireland hiện nay ứng dụng nhiều tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất như điện mặt trời, điện gió, không làm đất, công nghệ sinh học – GMO, canh tác thẳng đứng, giám sát tưới tiêu, quản lý dịch hại tổng hợp, máy bay không người lái/cảm biến kỹ thuật số canh tác chính xác…

Nhóm nghiên cứu đề xuất một số bài học cho Việt Nam, bao gồm: (i) Phát triển ngành nông sản thực phẩm dựa trên dữ liệu và dựa trên cơ sở khoa học; (ii) Nhận thức được rằng ngành Sữa và các sản phẩm từ sữa có đóng góp lớn nhất vào phát thải khí nhà kính và việc xử lý phân và phân bón kém có thể làm suy giảm nguồn nước địa phương; (iii) Nhận thức được lợi ích bền vững của sản xuất hữu cơ; (iv) Làm đất, quản lý bề mặt đất để giảm bớt những hạn chế liên quan đến đất đối với sản xuất cây trồng, là một đầu vào cơ bản và quan trọng trong ngắn hạn và dài hạn – tác động ngắn hạn đối với tính bền vững; và (v) Lợi ích của việc trồng rừng mới và tái trồng rừng bằng cách tạo ra nhiều lợi ích sinh thái xã hội trong các phương pháp tiếp cận dài hạn để thích ứng với biến đổi khí hậu.

Seminar đã thu hút được sự quan tâm của không chỉ các giảng viên, nghiên cứu viên trong và ngoài Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn mà còn của các em sinh viên đang theo học tại trường. Bài trình bày mở ra góc nhìn mới về ngành nông nghiệp Ireland, cũng như gợi ý một số bài học cho sự phát triển ngành nông nghiệp Việt Nam.